Γονείς και παιδιά – Πρόληψη και στοματική υγεία
Υγεία σημαίνει ποιότητα ζωής. Σκεφτείτε πόσο μας επηρεάζει η απώλειά της, ειδικά σε ένα τόσο ευαίσθητο σημείο, όσο η στοματική κοιλότητα, και πόσο μάλλον όταν πρόκειται για τα παιδιά. Όλοι έχουμε πλέον ακούσει πόσο βλάπτει ο σύγχρονος τρόπος διατροφής, ο τόσο πλούσιος σε ζάχαρη. Τι μπορούμε να κάνουμε πέρα από τον έλεγχο φυσικά της διατροφής, της δικής μας και των παιδιών;
Α. Στοματική υγιεινή
Το πρώτο όπλο που διαθέτουμε είναι η στοματική υγιεινή. Ως διαδικασία πρόληψης και προστασίας από τις παθολογικές καταστάσεις των δοντιών (τερηδόνα και ουλίτιδα κυρίως) στοχεύει στην απομάκρυνση των αιτίων (διάφορα είδη μικροβίων που προσκολλώνται στα υπολείμματα τροφών και σχηματίζουν τη μικροβιακή πλάκα).
Τα μέσα μας
1. Στα βρέφη, με το που θα αρχίσουν να ανατέλουν τα νεογιλά δόντια, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε απλά μια βρεγμένη γάζα. Προοδευτικά, όσο αυξάνεται ο αριθμός των δοντιών, περνάμε στη χρήση οδοντόβουρτσας και αργότερα και οδοντόκρεμας. Αρχικά χρησιμοποιούμε ειδικές παιδικές οδοντόκρεμες, ενώ μετά τα 6 έτη μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις οδοντόκρεμες των ενηλίκων.
2. Ένα άλλο απαραίτητο μέσο, σε μεγαλύτερες ηλικίες, όπου έχουμε πλέον τα μόνιμα δόντια, είναι το οδοντικό νήμα. Η χρήση του αποσκοπεί στον καθαρισμό των διαστημάτων μεταξύ των δοντιών, όπου η οδοντόβουρτσα δεν είναι δυνατό να φτάσει, και η χρήση του θα πρέπει να είναι καθημερινή.
3. Σε ηλικίες άνω των 6 ετών μπορεί να χρησιμοποιηθεί φθοριούχο διάλυμα ή σε ακόμα μεγαλύτερες ηλικίες κάποιο στοματικό διάλυμα κατά της μικροβιακής πλάκας, π ά ν τ α όμως σε συνεννόηση και κατόπιν συμβουλής του οδοντιάτρου. Τεχνική βουρτσίσματοςΑρχικά υπεύθυνοι για τη σωστή εφαρμογή της στοματικής υγιεινής, είναι οι γονείς. Το παιδί μεγαλώνοντας και μιμούμενο τους γονείς, αναπτύσσει σιγά σιγά τη δεξιότητα αυτή. Το βούρτσισμα των δοντιών προτείνεται να γίνεται τουλάχιστον 2 φορές την ημέρα, με σπουδαιότερο το βραδυνό.
Μια σωστή τεχνική λοιπόν περιλαμβάνει τα εξής: ξεκινούμε είτε με τα επάνω, είτε με τα κάτω δόντια εκτελώντας 10 κυκλικές, απαλές κινήσεις ανα δυάδα δοντιών. Αφού ακολουθήσουμε μια συνεχή κατεύθυνση από τα μπροστινά προς τα πίσω δόντια ή το αντίστροφο, περνούμε στις εσωτερικές επιφάνειες.
Στα 6 πρόσθια δόντια, λόγω του περιορισμένου χώρου, προσανατολίζουμε κάθετα την οδοντόβουρτσα και εκτελούμε πάνω-κάτω κινήσεις, ενώ στα οπίθια, εφαρμόζουμε την τεχνική όπως στην αρχή. Τέλος εκτελούμε μπρος πίσω κινήσεις στις μασητικές επιφάνειες των πίσω δοντιών, με την οδοντόβουρτσα κάθετη προς αυτές. Μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να εφαρμόσουν την τεχνική που συστήνεται για τους ενήλικες, με την κεφαλή πλέον σε σχετική κλιση ώστε να στοχεύει μεταξύ δοντιού και ούλου, απομακρύνοντας τη μικροβιακή πλάκα από την κρίσιμη αυτή περιοχή.
Οδοντικό νήμα: Κόβουμε ένα κομμάτι μήκους 30 εκατοστών και τυλίγουμε στους αντίχειρες ή στους δείκτες, ώστε να βρίσκεται σε τάση και το εισάγουμε προσεκτικά στο διάστημα μεταξύ 2 διπλανών δοντιών. Εκεί εκτελούμε απλά μια κίνηση απομάκρυνσης από τα ούλα γλιστρώντας το νήμα κατά μήκος του δοντιού και επαναλαμβάνοντας στο διπλανό δόντι του ίδιου διαστήματος. Βγάζουμε το νήμα και προσπερνώντας την επιφάνεια που έχει μαζέψει τη μικροβιακή πλάκα, επαναλαμβάνουμε στο επόμενο διάστημα μεταξύ δοντιών.
Β. Επίσκεψη στον οδοντίατρο
Η επίσκεψη στον οδοντίατρο ανα τακτά χρονικά διαστήματα, (συνήθως συστήνεται το 6μηνο), δίνει τη δυνατότητα να ελεγχθεί ή και να αναχαιτισθεί κάποιο πρόβλημα πριν να χρειαστεί κάποια εκτεταμένη θεραπευτική παρέμβαση. Ο οδοντίατρος θα διαγνώσει την ύπαρξη τερηδόνας, ουλίτιδας, την ανάγκη επίσκεψης σε ορθοδοντικό, ή οποιαδήποτε άλλη παθολογική κατάσταση. Επίσης ο οδοντίατρος θα συμβουλεύσει για το κατά πόσο είναι σκόπιμη η τοποθέτηση προληπτικών καλύψεων οπών και σχισμών (sealants) στα πίσω μόνιμα δόντια, μόλις αυτά ανατείλουν, ή και αργότερα. Η πρώτη επίσκεψη μπορεί να γίνει με την ανατολή των πρώτων νεογιλών δοντιών, στην αγκαλιά του γονιού.
Γ.Φθόριο
Το φθόριο παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη της οδοντικής τερηδόνας, κυρίως γιατί ενσωματώνεται στην αδαμαντίνη (σμάλτο) των δοντιών και αυξάνει την αντοχή τους απέναντι στην τερηδόνα. Η πρόσληψη του φθορίου μπορεί να γίνει με τοπική εφαρμογή (οδοντόκρεμα,καθημερινά φθοριούχα διαλύματα,φθορίωση στο οδοντιατρείο) και με την κατανάλωση μέσω φθοριωμένου νερού, τροφών ή δισκίων φθορίου. Σε ορισμένες χώρες το νερό φθοριώνεται, ενώ το ποσό του φθορίου που έτσι κι αλλιώς περιέχεται στο πόσιμο νερό, ποικίλει ανάλογα με την περιοχή. Ωστόσο, η κατανάλωση υψηλής ποσότητας φθορίου αφ'ενός έχει τοξική δράση (ελάχιστη τοξική δόση τα 3-4mg φθορίου ανα κιλό βάρους στα παιδιά), αφ'ετέρου η μακρόχρονη κατανάλωση στο πόσιμο νερό ποσότητας άνω του 1-2 μέρη στο εκατομμύριο, στα πρώτα 8 χρόνια της ζωής, μπορεί να προκαλέσει φθορίαση. Αυτή αποτελεί μια παθολογική κατάσταση του σμάλτου αλλά και της οδοντίνης που βρίσκεται κάτω από αυτό. Για να αποτραπεί η ακούσια κατανάλωση τοξικών ποσοτήτων από τα παιδιά, στις μικρές ηλικίες κάτω των 6 ετών συνίσταται η χρήση οδοντόκρεμας ειδικής γι'αυτά, η οποία περιέχει αρκετά χαμηλότερο ποσό φθορίου σε σχέση με μια κοινή οδοντόκρεμα. Η τοπική εφαρμογή μέσω της φθορίωσης στο οδοντιατρείο περιλαμβάνει τη χρήση gel ή βερνικιού με φθόριο σε υψηλή συγκέντρωση, και ταυτόχρονα με τον κατάλληλο εξοπλισμό που αποτρέπει την κατάποση και ταυτόχρονα εξασφαλίζει μέγιστο όφελος για τα δόντια. Συστήνεται σε παιδιά μετά την ηλικία των 5-6 ετών οπότε αρχίζουν να ανατέλουν τα μόνιμα δόντια, αλλά και σε ενήλικες με τερηδονικό κίνδυνο, ανα 6 μήνες ή σύμφωνα με τις οδηγίες του οδοντιάτρου.
Ευθύνη των γονέων: Ο κύριος και καθοριστικός παράγοντας πρόληψης όμως είναι η στάση των γονιών. Η υπομονή και επιμονή, αλλά και το παράδειγμα που πρέπει οι ίδιοι να δίνουν, είναι παράγοντες που θα περάσουν και στα παιδιά την ανάλογη υπεθυνότητα μεγαλώνοντας, αλλά και τελικά θα τους προσφέρουν τους καρπούς της λογικής τηςπρόληψης, αντί της θεραπείας.
Γεώργιος Ν. Κουρτέσης
Χειρουργός Οδοντίατρος
Διεύθυνση Ιατρείου: Βασιλείου Ρώτα 4, Συκιές, Θεσσαλονίκη
Τηλ. 2310630203Κιν. 6972491598
e-mail. gkourtesis@yahoo.gr