Το καλοκαίρι είναι η κατεξοχήν περίοδος οπού σπάει η ρουτίνα της καθημερινότητας σε όλες τις πτυχές της και μπαίνουμε όλοι μας σε άλλους ρυθμούς. Το ίδιο συμβαίνει και με μικρότερα ή μεγαλύτερα παιδιά που είτε θα μεταβούν σε κάποια κατασκήνωση είτε στο χωριό με τη γιαγιά και τον παππού για να περάσουν μέρες ξεκούρασης και χαλάρωσης μακριά από τους γονείς τους και μακριά από τις σχολικές τους υποχρεώσεις. Αυτή η μετάβαση όμως όσο απλή και ευχάριστη μπορεί να είναι για κάποιους για κάποιους άλλους είναι αρκετά επώδυνη.
Το παιδί στην κατασκήνωση
Καλοκαίρι, διακοπές, ανεμελιά, χαρά, διασκέδαση, παιχνίδι, μπάνια, φιλίες, ομάδες, είναι μερικές από τις λέξεις που μπορούν να περιγράψουν το βίωμα της παιδικής κατασκήνωσης. Αρκετοί από μας αναπολώντας εκείνες τις στιγμές έτσι θα περιγράφαμε την παιδική μας εμπειρία σαν κατασκηνωτές, που παρά τον αρχικό αιφνιδιασμό του αποχωρισμού από την ασφάλεια και τη θαλπωρή του σπιτιού μας γέμισε με δεκάδες ευχάριστες αναμνήσεις και εμπειρίες. Ωστόσο, για ένα μέρος των παιδιών αυτός ο αποχωρισμός είναι αρκετά επώδυνος και δημιουργεί πλήθος προβλημάτων. Ποια μπορεί όμως να είναι πραγματικά η ψυχολογία ενός παιδιού που για πρώτη φορά πηγαίνει στην κατασκήνωση;
Ο αποχωρισμός του σπιτιού
Θα μπορούσαμε να διακρίνουμε δυο κύριες κατηγορίες παιδιών όσον αφορά την προσαρμογή τους με κεντρικό άξονα και των δύο κατηγοριών το άγχος αποχωρισμού και κατά πόσο επιτυχημένα ή όχι έχει επιλυθεί τα προηγούμενα χρόνια. Τι είναι όμως το άγχος αποχωρισμού; Είναι μια κατάσταση που βιώνουν όλα τα παιδιά από τη βρεφική ηλικία και αφορά την προσκόλληση κυρίως με τη μητέρα. Το πρόβλημα όμως δημιουργείται όταν δεν επιλύεται αρμονικά και ομαλά αλλά εγκαθίσταται και ταλαιπωρεί το παιδί και την οικογένειά του. Η κύρια έκφανσή του είναι όταν επίκειται κάθε είδους αποχωρισμός από το ασφαλές πλαίσιο του σπιτιού και δη της μητέρας.
Η κατασκήνωση επομένως μπορεί να πυροδοτήσει ένα ξέσπασμα του παιδιού και μια πλήρη άρνησή του να μεταβεί και να παραμείνει στο χώρο της κατασκήνωσης και να αποχωριστεί τους γονείς. Η άρνηση αυτή συνοδεύεται από κλάματα και εκρήξεις θυμού τα οποία είναι τόσο έντονα ώστε αναγκάζουν τους γονείς να πάρουν το παιδί πίσω στο σπίτι. Το παιδί το οποίο κατακλύζεται από το άγχος αποχωρισμού νιώθει παντελώς αδύναμο και αβοήθητο μακριά από τους γονείς του και από την αίσθηση ότι θα το εγκαταλείψουν εκεί για πάντα, και ότι θα πάθει κάτι αυτό ή οι γονείς του.
Η ηλικία
Εκτός όμως από αυτό σημαντικό ρόλο παίζει και η ηλικία στην οποία καλείται το παιδί να πάει για πρώτη φορά στην κατασκήνωση. Μια ιδανική ηλικία θεωρείται μετά τα 6 οπού θα έχει ήδη την εμπειρία του σχολίου στο ενεργητικό του, θα έχει αυξήσει την κοινωνικοποίησή του και θα έχει βελτιώσει την προσαρμογή του στο κοινωνικό σύνολο μεταξύ συνομηλίκων. Επίσης σημαντικό ρόλο παίζει η γνωστική και συναισθηματική του ωριμότητα, καθώς και οι προηγούμενες εμπειρίες αποχωρισμού του παιδιού και κατά πόσο επιτυχημένες ήταν.
Πώς μπορείτε να κάνετε αυτή τη μετάβαση λιγότερο επώδυνη για το παιδί;
• Συζητείστε και ενημερώστε το παιδί πριν πάει στην κατασκήνωση και για το τι θα αντιμετωπίσει εκεί, και για το ποιες θα είναι οι υποχρεώσεις του χωρίς να του δημιουργούμε υπερβολικές θετικές προσδοκίες οι οποίες κινδυνεύουν να μην επαληθευτούν.
• Αν είναι δυνατό να πάει με κάποιο φίλο του ή συμμαθητή κυρίως την πρώτη φορά για να έχει κάποιον οικείο δίπλα του.
• Να επισκέπτεστε σα γονείς τις καθορισμένες ημερομηνίες το παιδί στην κατασκήνωση και κυρίως να μην ματαιώνετε τις επισκέψεις ενώ του έχετε υποσχεθεί ότι θα πάτε να το δείτε γιατί έτσι επιτείνετε το όποιο άγχος ήδη υπάρχει και δημιουργείται έλλειψη εμπιστοσύνης προς το πρόσωπο σας.
• Αν κατά την αποχώρηση σας από την κατασκήνωση αντιδράσει και θελήσει να γυρίσει πίσω σπίτι μαζί σας δε θα πρέπει να ενδώσετε αλλά να του δώσετε να αντιληφτεί ότι το εμπιστεύεστε και να κρύψετε κάθε είδους δικής σας ανησυχία που θα το αναστατώσει ακόμα περισσότερο.
Ιωάννης Τσουματίδης
Ψυχολόγος Παιδιών & Εφήβων Ψυχολόγος Υγείας
Μικράς Ασίας & Ανδρέα Παπανδρέου 152,
Συκιές Τ: 2314013441- Μ: 6979287884